Direct naar hoofdinhoud

Hoofdnavigatie

Let op: Door verbouwing zijn sporen 1 en 2a buiten dienst tot medio 2024. Vanuit de Westtunnel zijn deze sporen niet meer toegankelijk. Ook de trap naar spoor 1 vanaf het Stationsplein is gesloten. Meer info >
Historie 1

Historie

In 1869 is opdracht gegeven voor de aanleg van het Centraal Station in Amsterdam. Een kunstmatig aangelegd eiland in het IJ betekende de start voor het monument zoals we nu kennen. Aan de westkant lag Willemspoort, het eindstation van de lijn naar Haarlem. Aan de oostkant lag het station Weesperpoort, eindstation van de Rijnspoorweg (Utrecht – Arnhem – Keulen). Om een samenhangend spoorwegnet in ons land op te zetten voerde de regering de Spoorwegwet in. Voor Amsterdam betekende dit een verbinding met Den Helder en de bouw van een centraal personen- en goederenstation, waar de bestaande en nieuwe lijnen samen kwamen. Het begin van het huidige station.

1869: De start

In 1869 werd de opdracht gegeven. De aanleg van het stationseiland, stationsgebouw en emplacement heeft twintig jaar geduurd. Vooral de aanleg van de fundering was problematisch; 9000 palen werden geheid om de bouwwerken een stevig fundament te geven. Met de uitvoering van het plan werd de binnenstad afgesloten van het IJ.

In 1875 kregen de architecten P.J.H. Cuypers en A.L. van Gendt de opdracht om het stationsgebouw te ontwerpen. Het gebouw is duidelijk in de stijl van Cuypers’ andere ontwerpen (o.a. het Rijksmuseum) gebouwd: klassiek en rijk versierd.

Het stationsgebouw, dat in 1889 is geopend, bestond naast de wachtruimtes – met speciale accommodatie voor de koninklijke en buitenlandse reizigers – uit kantoren voor het spoorwegpersoneel, een plaatskaartenbureau, verspreid gelegen loketten en een kapperszaak.

1924: Het vervolg

In 1920 werd de oostelijke vleugel van het stationsgebouw afgebroken voor het Pakketpostgebouw, dat door de zoon van Cuypers (Jos Cuypers) is ontworpen. Het spoorverkeer nam onderwijl onverminderd toe. Daarom werden ook nieuwe sporen toegevoegd, een tweede kap en een gebouw aan de IJzijde.


Luchtfoto van Amsterdam CS (ca 1920-1940) – Collectie Nederlands Instituut voor Militaire Historie

Vanf de jaren ’80

Het aantal reizigers is enorm toegenomen. De middelste tunnel wordt verbreed.

2004: Ook de westtunnel is verbreed. Inmiddels is ook gestart met de aanleg van de Noord-Zuidlijn onder het station. Hiervoor moet de middelste tunnel en de centrale hal van het station afgesloten worden. Ook wordt daarna gestart met de aanleg van het busplatform en een nieuwe entree aan de IJzijde.

2015: Het busplatform aan de IJzijde is in gebruik genomen bovenop de IJ-hal, waar inmiddels restaurants en servicewinkels zijn gevestigd. Tevens zijn twee nieuwe passages onder het station uitgegraven. Die beide een poortvrije doorgang onder het station heen worden. De IJpassage wordt in dit jaar geopend. Ook de fiets- en voetgangerstunnel is geopend en de taxi’s zijn verplaatst van centrum naar IJzijde.

2017: Vanuit de centrale hal zijn nieuwe trappen gerealiseerd die toegang geven tot de eerste etage. Daar zijn de monumentale corridors gedeeltelijk gerestaureerd en teruggebracht in oorspronkelijke staat. De gerestaureerde 3e klas wachtkamer krijgt een nieuwe bestemming.

2019: Er wordt gestart met de bouw van een trap en roltrap in de Cuypershal naar de metro-verdeelhal. Reizigers krijgen hiermee ook aan centrumzijde een ‘droge’ overstap van trein naar metro.